Kiedy zaczynałem swoją przygodę z kawą jako barista, otworzyło się przede mną bogactwo smaków, aromatów i technik parzenia, które od lat mnie fascynują. Dziś, jako pasjonat i ekspert, mogę śmiało powiedzieć, że kawa to coś więcej niż tylko napój – to cała kultura, historia i sztuka. W tym artykule przybliżę Wam popularne rodzaje kawy, które można przygotować w domowych warunkach lub w kawiarni, podzielę się ciekawostkami i praktycznymi wskazówkami.

Rodzaje kaw – ziarnista, mielona i rozpuszczalna

Zanim opowiem o rodzajach kawy, wspomnę szybko o i ich gatunkach. Na świecie wyróżnia się dwa główne gatunki kawy: Arabica i Robusta. Arabica, ceniona za łagodny smak i delikatną kwasowość, stanowi około 60–70% światowej produkcji, podczas gdy Robusta, o bardziej intensywnym i gorzkim smaku, charakteryzuje się wyższą zawartością kofeiny i większą odpornością na warunki uprawy. Istnieją także mniej popularne gatunki, takie jak Liberica, charakteryzująca się mocnym, dymnym smakiem, oraz Excelsa, często używana do blendów, dzięki swoim owocowym i cierpkim nutom, które dodają kawie głębi. 

Rodzaje kawy można podzielić nie tylko ze względu na sposób parzenia, ale także na formę, w jakiej występuje: ziarnistą, mieloną i rozpuszczalną.

• Kawa ziarnista to najczęściej wybierana opcja przez koneserów, ponieważ pozwala na pełną kontrolę nad świeżością i intensywnością smaku. Ziarna mieli się tuż przed zaparzeniem, co gwarantuje najlepszy aromat.
• Kawa mielona jest wygodniejsza, ale traci część swojego smaku, ponieważ szybko wietrzeje po otwarciu opakowania. Jest to jednak popularny wybór dla osób, które chcą oszczędzić czas i nie posiadają młynka.
• Kawa rozpuszczalna to najszybszy sposób na filiżankę kawy – wystarczy zalać ją gorącą wodą. Choć nie dorównuje smakiem kawie ziarnistej, jest popularna ze względu na łatwość przygotowania i długą trwałość.

Espresso – serce każdej kawy

Espresso to podstawowy element wielu popularnych kaw. Jest to mała, skoncentrowana dawka naparu, przygotowywana poprzez przepuszczanie gorącej wody pod ciśnieniem przez drobno zmieloną kawę. Kluczem do idealnego espresso jest balans między czasem ekstrakcji a ilością kawy. Standardowo, jedno espresso to 25–30 ml naparu.

Americano – kawa z włoskim rodowodem

Americano powstaje poprzez dolanie gorącej wody do espresso, co sprawia, że ma łagodniejszy smak i większą objętość. Jest to idealna opcja dla osób, które preferują delikatniejsze kawy, ale nadal chcą cieszyć się intensywnością espresso. Warto zauważyć, że mimo podobieństwa, Americano różni się od zwykłej kawy z ekspresu filtrowego, zarówno smakiem, jak i metodą przygotowania.

Cappuccino – idealna równowaga kawy i mleka

Cappuccino to rodzaj kawy, który łączy ze sobą espresso, spienione mleko i gęstą mleczną piankę na wierzchu. Klasyczna proporcja to 1/3 espresso, 1/3 mleka i 1/3 pianki. Ten napój jest szczególnie popularny rano, zwłaszcza we Włoszech, gdzie cappuccino pije się wyłącznie przed południem.

Latte – delikatniejsze niż cappuccino

Latte to napój, który składa się z jednej porcji espresso i większej ilości gorącego mleka, zazwyczaj z cienką warstwą pianki na wierzchu. W porównaniu do cappuccino, latte jest delikatniejsze, co czyni go idealnym wyborem dla osób, które preferują łagodny smak kawy. Co ciekawe, latte często staje się płótnem dla latte art – wzorów tworzonych na powierzchni pianki.

Flat White – mniej pianki, więcej smaku

Flat White pochodzi z Australii lub Nowej Zelandii – debata na ten temat trwa do dziś. Jest to napój podobny do latte, ale z mniejszą ilością mleka i bez grubiej warstwy pianki. Dzięki temu espresso jest bardziej wyczuwalne, a napój ma gładką, aksamitną konsystencję.

Macchiato – akcent na espresso

Macchiato, czyli „splamione” po włosku, to espresso „splamione” odrobiną spienionego mleka. Jest to idealny rodzaj kawy dla tych, którzy chcą cieszyć się mocą espresso z delikatnym złagodzeniem mlecznym. Istnieje również wersja „latte macchiato”, w której to mleko jest podstawą, a espresso dodawane jest na końcu.

Mocha – połączenie kawy i czekolady

Mocha, zwana również caffè mocha, to typ kawy stworzony dla miłośników czekolady. Składa się z espresso, gorącej czekolady i spienionego mleka. Wersje różnią się w zależności od kraju, ale klasyczny przepis przewiduje gorącą czekoladę jako bazę, na której buduje się całość.

Cortado – harmonia espresso i mleka

Cortado to napój, który pochodzi z Hiszpanii. Składa się z równych części espresso i ciepłego mleka. W przeciwieństwie do latte czy cappuccino, w cortado mleko nie jest spienione, co sprawia, że napój ma gładką, zrównoważoną konsystencję.

Cold Brew – kawa na zimno, ale z klasą

Cold Brew to typ kawy, która przygotowywana jest przez długą macerację zmielonej kawy w zimnej wodzie – proces trwa zazwyczaj 12–24 godziny. Efektem jest napar o niskiej kwasowości, ale pełnym, bogatym smaku. Jest to idealny wybór na gorące dni, gdy chce się orzeźwić czymś kawowym, ale bez gorącej filiżanki.

Ristretto – esencja smaku

Ristretto to mocniejsza, bardziej skoncentrowana wersja espresso. Przygotowuje się je, używając tej samej ilości kawy co w espresso, ale z mniejszą ilością wody, co daje krótszą ekstrakcję (około 15–20 ml). W rezultacie smak jest intensywniejszy, a jednocześnie mniej gorzki, ponieważ skrócenie czasu ekstrakcji ogranicza wydzielanie gorzkich związków z kawy.

Espresso Doppio – podwójna moc

Espresso Doppio to po prostu podwójne espresso, czyli około 60 ml intensywnego naparu kawowego. Jest idealne dla tych, którzy potrzebują większej dawki kofeiny lub chcą dłużej cieszyć się smakiem kawy bez utraty jej mocy.

Espresso Romano – z nutą cytrusową

Espresso Romano to tradycyjne espresso podawane z plasterkiem cytryny, który dodaje kawie subtelnej kwaskowatości i odświeżającego smaku. Choć nazwa sugeruje rzymskie pochodzenie, historia tego napoju jest niejasna, a sama cytryna ma na celu zbalansowanie intensywności espresso.

Freddo – espresso na zimno

Freddo to grecka odpowiedź na letnie upały – jest to typ kawy serwowany na zimno. Klasyczne Freddo powstaje na bazie świeżo zaparzonego espresso, które jest mieszane z lodem do uzyskania gładkiego, orzeźwiającego napoju. Może być podawany zarówno w wersji „Freddo Espresso” (tylko espresso i lód), jak i „Freddo Cappuccino” z dodatkiem spienionego, zimnego mleka.

Caffè corretto – kawa z poprawką

Caffè corretto to espresso z dodatkiem alkoholu, najczęściej włoskiego likieru, takiego jak grappa, sambuca czy brandy. Nazwa „corretto” oznacza „poprawiony” i odnosi się do poprawienia smaku kawy alkoholem. To klasyczny napój, często spożywany po posiłku jako digestif.

Kawa po irlandzku – kawa z whisky

Kawa po irlandzku to połączenie gorącej, mocnej kawy, irlandzkiej whisky, brązowego cukru i śmietanki. Ten napój został stworzony w latach 40. w Irlandii, jako sposób na rozgrzanie zmarzniętych podróżników. Znak rozpoznawczy tej kawy to śmietanka, która unosi się na powierzchni, tworząc charakterystyczną, kremową warstwę.

Kawa po wiedeńsku – klasyka z bitą śmietaną

Kawa po wiedeńsku to kawa z dodatkiem bitej śmietany. Zazwyczaj bazą jest mocna czarna kawa lub espresso, a całość wieńczy obfita porcja kremowej śmietany, która może być posypana czekoladą lub cynamonem. Ten rodzaj kawy ma swoje korzenie w Austrii i jest szczególnie popularny w kawiarniach Wiednia, gdzie serwuje się ją jako wykwintny napój deserowy.

Café frappé – zimna, spieniona klasyka

Café frappé to grecka kawa na zimno, przygotowywana na bazie kawy rozpuszczalnej, wody, cukru i lodu. Składniki są mocno miksowane lub potrząsane, aby uzyskać charakterystyczną pianę. Frappe jest orzeźwiające i doskonałe na gorące dni, zwłaszcza z dodatkiem mleka lub śmietanki.

Na zakończenie

Świat kawy jest niezwykle bogaty i różnorodny. Każdy rodzaj kawy, od klasycznego espresso po orzeźwiające cold brew, ma swoją historię, unikalną metodę przygotowania i smak. Nazwy kaw często mają swoje korzenie w miejscach pochodzenia, tradycjach lokalnych oraz metodach przygotowania. Pracując jako barista, nauczyłem się, że dobra kawa to nie tylko napój, ale całe doświadczenie. Bez względu na to, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z kawą, czy jesteś doświadczonym smakoszem, zawsze znajdziesz coś nowego do odkrycia w filiżance.